लोकसभा कामकाज
…या मंदिरांच्या विकासासाठी कटिबद्ध-खा.वाकचौरे
न्युजसेवा
कोपरगाव-(प्रतिनिधी)
उत्तर नगर जिल्ह्यातील अकोले तालुक्यातील हरिश्चंद्रगड येथील लेणी आणि मंदिरांचा पर्यटनासाठी विकास करणे आवश्यकतेबाबत संस्कृति तथा पर्यटन मंत्री गजेंद्र सिह शेखावत यांचे लक्ष वेधले असता हरिश्चंद्रगड येथील लेणी आणि मंदिरांमध्ये पायऱ्या असलेला टाकी आणि ९ गुहा असलेले मंदिर संकुल असून त्याच्या विकासासाठी निधी दिला जाणार असल्याची माहिती शिर्डी लोकसभा मतदार संघाचे खा.भाऊसाहेब वाकचौरे यांनी दिली आहे.
हरिश्चंद्रगड हे महाराष्ट्रात ट्रेकिंगसाठी प्रसिद्ध आहे आणि भंडारादरा येथील पर्यटन प्रसिद्ध स्थळांपैकी एक आहे.कलचुरी राजवंशाच्या राजवटीतील हा किल्ला ६ व्या शतकातील आहे.कदाचित ११ व्या शतकातील विविध लेणी कोरण्यात आल्या.संत चांगदेव १४ व्या शतकात येथे ध्यान करण्यासाठी वापरले असल्याचे मानले जात आहे.त्याचे विकासासाठी खा.भाऊसाहेब वाकचौरे यांनी लक्ष वेधले आहे.
खिरेश्वरपासून ८ किमी अंतरावर,भंडारदरापासून ५० किमी अंतरावर,पुण्यापासून १६६ किमी आणि मुंबईपासून २१८ कि.मी.अंतरावर,हरिश्चंद्रगड हा महाराष्ट्रातील अहील्यानगर जिल्ह्यातील एक ऐतिहासिक किल्ला आहे.किल्ल्याची उंची १४२४ मीटर आहे हरिश्चंद्रगड हे महाराष्ट्रात ट्रेकिंगसाठी प्रसिद्ध आहे आणि भंडारादरा येथील पर्यटन प्रसिद्ध स्थळांपैकी एक आहे.कलचुरी राजवंशाच्या राजवटीतील हा किल्ला ६ व्या शतकातील आहे.कदाचित ११ व्या शतकातील विविध लेणी कोरण्यात आल्या.संत चांगदेव १४ व्या शतकात येथे ध्यान करण्यासाठी वापरले.नंतर किल्लावर मुगलांचे नियंत्रण होते आणि मराठ्यांनी ई.स.१७४७ मध्ये ताब्यात घेतले.येथे मायक्रोलायथिक रहिवाशांचे अवशेष सापडले आहेत.मत्स्यपुराण,अग्निपुराण आणि स्कंदपुराण यासारख्या अनेक पुराणात हरिश्चंद्रगडाचे अनेक संदर्भ असल्याचे त्यास मोठे महत्व आहे.
याबाबतचे सविस्तर वृत्त असे की,”हरिश्चंद्र गड येथील मंदिर लॅटिन शिखराच्या स्वरूपात आहे ज्यावर सपाट अमलक आणि शेवटचा भाग आहे.सर्व ९ लेणी खडकाच्या खालच्या भागात खोदलेल्या ब्राह्मणांच्या लेण्या आहेत.लेणी आणि मंदिर इ.स.१०व्या ११व्या शतकातील आहे.स्मारकाचे संवर्धन आणि संवर्धनाचे काम आवश्यकतेनुसार आणि निधीच्या उपलब्धतेनुसार केले जात असून आहे.
चालू आर्थिक वर्ष २०२४-२५ मध्ये हरिश्चंद्रगड येथील मध्यवर्ती संरक्षित स्मारके लेणी आणि मंदिर येथे अलीकडेच मूळ संरचनेला हानी न पोहोचवता पायऱ्यांच्या विहिरीतून गाळ काढणे आणि कचरा साफ करणे,मूळ संरचनेला हानी न पोहोचवता केदारेश्वर गुहेतून गाळ काढणे आणि कचरा साफ करणे,पायऱ्यांच्या विहिरीतून गाळ काढण्यासाठी पाण्याच्या पंपाचे शुल्क भाड्याने घेणे,सैल शिल्पांच्या सुरक्षिततेसाठी स्टोअर रूमचे एमएस ग्रिल गेट प्रदान करणे आणि दुरुस्त करणे इत्यादि कामे करण्यात येवून स्मारकांची दैनंदिन देखभाल,ज्यामध्ये देखरेख आणि देखभालीसाठी मनुष्यबळाची नियुक्ती आणि स्मारकाची स्वच्छता करणे आदी कामांचा यांचा समावेश आहे.याबाबत संबधित मंत्री यांनी त्यांचे पत्राद्वारे कळविले असल्याची माहिती खा.भाऊसाहेब वाकचौरे यांनी दिली आहे.त्यामुळे भक्तांनी समाधान व्यक्त केले आहे.
