लोकसभा कामकाज
वाघांचे हल्ले वाढले,लोकसभेत …या खासदारांनी केला उपस्थित प्रश्न!
न्युजसेवा
कोपरगाव (नानासाहेब जवरे))
शिर्डी लोकसभा मतदार संघात वाघाच्या हल्ल्यामुळे लोकांमध्ये भीतीचे वातावरण आहे का ? त्यामुळे याबाबत शिर्डी लोकसभा मतदार संघाचे खा.भाऊसाहेब वाकचौरे यांनी नुकतेच लोकसभेच्या अधिवेशनात लक्ष वेधून घेतले आहे.त्यामुळे नागरिकांनी समाधान व्यक्त केले आहे.
“कमी लोकसंख्येची घनता,पुढे,व्याघ्र संवर्धन योजनेनुसार,विद्यमान केंद्र प्रायोजित वन्यजीव अधिवास निधी अंतर्गत वन्यजीव अधिवासाच्या गुणवत्तेत सुधारणा करण्यासाठी गरजेनुसार विशिष्ट व्यवस्थापन उपक्रम हाती घेतले जात आहे”- काटविधान सिंह,केंद्रीय राज्य मंत्री.
भारताच्या व्याघ्र वितरण नकाशाचे निरीक्षण केले,तर विभाजन स्पष्ट आहे.गेल्या ५० वर्षांत वाघांची संख्या दोन्ही वाढली आहे आणि काही प्रकरणांमध्ये त्यांनी व्यापलेले क्षेत्र,देशाच्या पश्चिमेकडील अर्ध्या भागात,तर काही अपवाद वगळता त्यांची संख्या आणि व्याप्ती पूर्वेकडील अर्ध्या भागात पूर्णपणे कोलमडली आहे.हे १९७२ मधील परिस्थितीच्या अगदी विरुद्ध आहे जेव्हा वाघ (१९७२ च्या जनगणनेनुसार १८२७ संख्या) संपूर्ण भारताच्या लांबी आणि रुंदीमध्ये कमी-अधिक प्रमाणात समान रीतीने वितरीत केले गेले होते.१९७२ च्या व्याघ्र वितरण नकाशाची २०२२च्या नकाशाशी तुलना केल्यास मागील ५० वर्षांमध्ये पूर्व-मध्य भारतीय राज्ये आणि ईशान्य भारतातील डोंगराळ राज्यांमधील वाघ जवळजवळ पूर्णतः गायब झाले आहेत.अनेक दशकांमध्ये, झारखंड,छत्तीसगड,ओडिशा,तेलंगणा आणि आंध्र प्रदेश या पाच पूर्व-मध्य भारतातील राज्यांमध्ये वाघांची संख्या पूर्णपणे कमी झाली आहे.या उलट स्थिती महाराष्ट्रात विशेषतः उत्तर नगर जिल्ह्यात आढळून येत आहे.त्यामुळे वाघांची वाढती संख्या आणि हल्ले हे शेतकऱ्यांना आणि शहरी भागाला चितेत टाकणारे ठरले आहे.परिणामी ग्रामीण भागात भीतीचे वातावरण आहे.
या बाबत शिर्डी लोकसभेचे खा.भाऊसाहेब वाकचौरे यांनी नुकताच या संबंधी लोकसभेत प्रश्न उपस्थित करून याबाबत माहिती मिळवली असल्याचे समजले आहे.
त्यांनी शिर्डी लोकसभा मतदार संघात वाढती लोकसंख्या व वाढणारे हल्ले याचा तपशील आणि महाराष्ट्राची स्थिती काय आहे ? या बाबत शिर्डी लोकसभा मतदार संघाचे खासदार भाऊसाहेब वाकचौरे यांनी लोकसभेत अतारांकित प्रश्नाद्वारे केंद्र शासनाचे लक्ष वेधले होते.त्यांनी पुढे या हल्ल्यात जखमी किंवा मारल्या गेलेल्या लोकांच्या संख्येचा जिल्हावार तपशील काय आहे ?
दरम्यान या बाबत मंत्री महोदयानी सागीतले की,”राज्याने दिलेल्या माहितीनुसार, मानव-प्राणी संघर्षाची वारंवारता नियंत्रित करण्यात आली आहे आणि काही बहुतांश घटनांमध्ये,आजूबाजूला भटकणाऱ्या प्रौढ प्राण्यांची अपघाती गाठ पडल्यामुळे या घटना घडल्या आहेत (ब) वाघांच्या हल्ल्याची समस्या सोडवण्यासाठी आणि स्थानिक लोकांना दिलासा देण्यासाठी सरकारने वाघाला पकडून ताडोबा आंध्र व्याघ्र प्रकल्पात किंवा जिल्ह्यातील इतर कोणत्याही व्याघ्र प्रकल्पात सोडण्यासाठी काही पावले उचलली आहेत का ? किंवा उचलण्याचा विचार करत आहेत; असे विचारणा केली असता वन आणि हवामान बदल मंत्रालयातील राज्यमंत्री काटविधन सिंह यांनी मानव-प्राणी संघर्षाचा सामना करण्यासाठी,राज्य व्याघ्र संवर्धन प्राधिकरणाने खालील तीन एस.ओ.पी.जारी केले आहेत जे सार्वजनिक डोमेनमध्ये उपलब्ध असल्याचे म्हटले आहेत.
भरकल्यामुळे उद्भवलेल्या आपत्कालीन परिस्थितींस सामोरे जाण्यासाठी,गुरांवर वाघाचे हल्ले,उगमस्थानापासून वाघाचे पुनर्वसन करणे सर्वोच्च स्तरावर त्याची स्थापना करणे.या तीन मानक कार्यपद्धतींमध्ये,इतर गोष्टींसह,संघर्ष कमी करणे,वाघांना त्यांच्या अधिवासातून बाहेर काढणे,गुरेढोरे मारणे नियंत्रित करणे,तसेच वाघांना संघर्षात प्रवेश करण्यापासून प्रतिबंधित करणे या बाबींचा समावेश आहे.
कमी लोकसंख्येची घनता,पुढे,व्याघ्र संवर्धन योजनेनुसार,विद्यमान केंद्र प्रायोजित वन्यजीव अधिवास निधी अंतर्गत वन्यजीव अधिवासाच्या गुणवत्तेत सुधारणा करण्यासाठी गरजेनुसार विशिष्ट व्यवस्थापन उपक्रम हाती घेतले जात असल्याचे आपल्या उत्तरात नमूद केले.
